بیهوشی ایمن در حیوانات آزمایشگاهی | Anesthesia
در مجموعه آزمایشگاه های سنجش و پایش کیاژن فارما از روش بیهوشی تزریقی (injectional method) جهت بیهوش کردن حیوانات آزمایشگاهی مثل موش آزمایشگاهی (mice)، موش صحرایی / رت آزمایشگاهی (rats)، خوکچه هندی آزمایشگاهی (guinea pigs)، همستر آزمایشگاهی (hamsters) و خرگوش آزمایشگاهی (rabbits) در تست های درونتنی (in vivo) حوزه سمیت استفاده می شود. هدف از این متن، به اشتراک گذاشتن تجربیات بخش حیوانی کیاژن فارما جهت بیهوش کردن حیوانات آزمایشگاهی می باشد.
جهت بیهوش کردن حیوانات آزمایشگاهی چه اقداماتی باید انجام شود ؟!
- در بخش حیوانی کیاژن فارما، پس از خرید و انتقال حیوانات به حیوانخانه آزمایشگاه، جهت شناسایی علائم بیماری احتمالی و جلوگیری از آلوده شدن حیوانخانه اصلی و همچنین جهت جلوگیری از پاسخ های ناشی از استرس بیهوشی، یک دوره استراحت ۵ تا ۷ روزه در بخش قرنطینه، لحاظ می شود.
- حیوانات آزمایشگاهی پیش از بیهوش شدن، حداقل به 72 ساعت زمان نیاز دارند تا شرایط اولیه فیزیولوژیکی را به دست آورند. خرگوش آزمایشگاهی و خوکچه هندی آزمایشگاهی به راحتی دچار استرس می شوند، بنابراین قبل از بیهوش کردن، حیوانات آزمایشگاهی باید با شرایط محیطی آداپته شوند.
- خرگوش آزمایشگاهی تنفس بینی اجباری دارد، بنابراین باید دقت شود که در طول بیهوشی، سوراخ های بینی مسدود نشود.
چرا حیوانات آزمایشگاهی قبل از بیهوشی باید روزه دار / ناشتا باشند ؟!
- به طور کلی به دلیل عدم وجود مکانیسم استفراغ (vomiting) در حیوانات آزمایشگاهی، رعایت شرایط روزه داری (fasting) قبل از بیهوشی لازم نیست. با این حال، حیوانات آزمایشگاهی در برخی موارد، غذا و مایعات را در داخل حفره دهان و حلق خود جمع می کنند، بنابراین بهتر است شرایط روزه داری و ناشتایی قبل از بیهوشی در حیوانات آزمایشگاهی رعایت شود.
- ناشتا بودن، حجم کلی دستگاه گوارش را کاهش می دهد و در نتیجه در زمان بیهوشی فشار بر روی دیافراگم کاهش می یابد.
- شرایط روزه داری و ناشتا بودن حیوانات آزمایشگاهی برای مدت طولانی ممکن است حیوانات را مستعد ابتلا به یبوست بعد از عمل (ileus) کند و همچنین ممکن است سطح گلوکز خون حیوانات را کاهش دهد.
- منظور از ناشتا بودن، قطع کردن جیره غذایی مصرفی حیوانات است. با این حال، هرگز دسترسی حیوانات به آب مصرفی نباید محدود شود.
طبق پیشنهاد دامپزشک بخش حیوانی کیاژن فارما، در دستورالعمل کار با حیوانات آزمایشگاهی، رعایت 1 تا 4 ساعت روزهداری / ناشتایی قبل از بیهوشی در حیوانات آزمایشگاهی اجباری است.
لزوم محافظت از چشم حیوانات آزمایشگاهی در حین بیهوشی | Eye Protection
چشم حیوانات آزمایشگاهی بیهوش معمولا باز می ماند، این اتفاق می تواند منجر به خشک شدن قرنیه و آسیب به چشم شود. در مواردیکه پروسه بیهوشی بیش از 5 دقیقه طول بکشد، تکنسین بخش حیوانی کیاژن فارما، چشم حیوانات را با پماد چشمی آغشته می کند.
در زمان بیهوشی حیوانات آزمایشگاهی به چه نکاتی باید توجه شود ؟!
- حیوانات آزمایشگاهی در حین بیهوشی باید تحت نظر قرار بگیرند تا از کاهش بیش از حد عملکرد قلبی و تنفسی، که معمولا ناشی از حساسیت حیوان به دوز داروی بیهوشی و یا بیهوشی ناقص است جلوگیری شود.
- در زمان مشاهده علائم اورژانسی مانند تغییر رنگ مخاطات، کاهش ریتم و الگوی تنفس خصوصا مشاهده تنفس شکمی یا دیافراگمی، حیوان آزمایشگاهی حتما باید گرم شود.
- ریتم تنفس نرمال موش آزمایشگاهی 180/min ، خرگوش آزمایشگاهی 30-60/min و رت آزمایشگاهی 70-120/min است.
- افت تعداد تنفس تا 50 درصد در حین بیهوشی حیوانات آزمایشگاهی قابل قبول است، اما بیش از ۵۰ درصد، علایم رو به مرگ محسوب می شود.
- رنگ غشاهای مخاطی در زمان بیهوشی حیوانات آزمایشگاهی باید صورتی باشد، در صورتیکه مخاطات به رنگ آبی یا خاکستری تغییر یافت، علامت رو به مرگ است.
علت گرم کردن حیوانات آزمایشگاهی در حین بیهوشی چیست ؟! Heat Support
- بطور کلی حیوانات آزمایشگاهی به دلیل نسبت زیاد سطح بدن به توده بدن، در هنگام بیهوشی در معرض خطر هایپوترمی (hypothermia) هستند. هایپوترمی باعث ایجاد استرس فیزیولوژیکی قابل توجهی بر روی حیوانات آزمایشگاهی می شود که می تواند روند بهوش آمدن (recovery) را طولانی کند و یا به طور بالقوه کشنده باشد، بنابراین اگر بیهوشی در حیوانات آزمایشگاهی سبب افت دمای بدن شد، حیوان باید به آرامی به دمای قبل از بیهوشی بازگردانده شود.
- در طول ریکاوری، محیط اطراف حیوان باید حتما گرم باشد، بدین منظور در بخش جراحی کیاژن فارما از صفحه گرم کننده استفاده می شود. در صورت عدم دسترسی به امکانات تخصصی می توانید از پد گرمایی یا لامپ استفاده کنید.
حسایت گونه های مختلف آزمایشگاهی به داروهای بیهوشی چگونه است ؟!
- حساسیت گونه ها (species) و نژاد های (strain) مختلف آزمایشگاهی به انواع داروی بیهوشی (species sensitivity)، بسیار متفاوت است. سن، ترکیب بدن، جنسیت و وضعیت سلامت حیوان و دمای محیط از عواملی هستند که در حساسیت حیوان به داروی بیهوشی نقش دارند، بنابراین پیش از شروع کار، کلیه اطلاعات لازم در مورد القای بیهوشی در گونه و نژاد مربوطه را کسب کنید.
- در بخش جراحی کیاژن فارما از داروهای بیهوشی تزریقی کتامین (ketamine 10%) و پیش بیهوشی زایلازین (xylazine 2%) و آسپرومازین (acepromazine 10%) جهت بیهوشی در حیوانات آزمایشگاهی استفاده می شود.
داروهای بیهوشی ایمن به شکل تزریقی جهت بیهوش کردن حیوانات آزمایشگاهی چیست ؟!
امروزه جهت بیهوش شدن حیوانات آزمایشگاهی از انواع داروهای بیهوشی به روش تزریقی استفاده می شود که روش تزریق و دز استاندار آنها در جداول زیر اشاره شده است:
Injectable Anesthesia |
---|
Route | Dosage | Drugs |
---|---|---|
IP | 50-90 mg/kg | Pentobarbital |
IP | 30-40 mg/kg | Thiopental |
IP | 240 mg/kg | Tribromoethanol |
IP | 80-100 mg/kg | Ketamine |
IP | (40+80) mg/kg | Tiletamine + Zolazepam |
IP | (100+10) mg/kg
(100+5) mg/kg |
Ketamine + Xylazine |
IP | (100+5) mg/kg | Ketamine + Acepromazine |
IP | Female: (75+1) mg/kg
Male: (50+1) mg/kg |
Ketamine + Medetomidine |
IP | (100+5) mg/kg | Ketamine + Diazepam |
IP |
(100+5) mg/kg (100+3) mg/kg (50+3) mg/kg |
Ketamine + Midazolam |
#داروی بیهوشی#داروهای بیهوشی#دارو های بیهوشی#بیهوش کردن حیوانات آزمایشگاهی#بیهوش شدن حیوانات آزمایشگاهی#بیهوشی تزریقی#بیهوشی استنشاقی#بیهوشی تنفسی#القای بیهوشی#القا بیهوشی#بیهوشی و جراحی#بیهوشی ایمن#بیهوش کردن ایمن#بهترین روش بیهوش کردن#بهترین روش بیهوشی در حیوانات آزمایشگاهی#مواد بیهوشی#ماده بیهوشی#کتامین#زایلازین#آسپرومایزین#بیهوشی کم ریسک#ایجاد بیهوشی#ketamin#xylazine#acepromizine#nhv,d fdi,ad#lhni fdi,ad nv pd,hkhj Hclhda’hid#hgrhd fdi,ad#fdi,a ;vnk
بهترین داروی بیهوشی در حیوانات آزمایشگاهی چیست ؟!
در بخش جراحی مجموعه آزمایشگاه های سنجش و پایش کیاژن فارما، از ترکیب دارو های بیهوشی تزریقی (injectable anesthetic drugs) کتامین (ketamine) و زایلازین (xylazine) جهت بیهوشی کوتاه مدت (حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه) و از ترکیب داروهای بیهوشی کتامین، زایلازین و آسپرومازین (acepromazine) جهت بیهوشی بلند مدت (۶۰ تا ۹۰ دقیقه) و بر اساس جدول زیر استفاده می شود:
Recommended Method: Ketamine + Phenothiazine Tranquillizers |
---|
Duration | Route | Dosage | Drugs | Species |
---|---|---|---|---|
30-45 min | IP / SC |
Ketamine: 80-120 mg/kg Xylazine: 5-10 mg/kg |
Ketamine + Xylazine (Rompun®) | Mouse |
45-90 min | IP / SC |
Ketamine: 80-100 mg/kg Xylazine: 5 mg/kg Acepromazine: 3 mg/kg |
Ketamine + Xylazine + Acepromazine | Mouse |
30-45 min | IP / SC |
Ketamine: 10-40 mg/kg Xylazine: 3-5 mg/kg |
Ketamine + Xylazine (Rompun®) | Rabbit |
45-90 min | IP / SC |
Ketamine: 10-40 mg/kg Xylazine: 3-5 mg/kg Acepromazine: 0.25-0.75 mg/kg |
Ketamine + Xylazine+ Acepromazine | Rabbit |
45-90 min | IP / SC |
Ketamine: 40-90 mg/kg Xylazine: 5-10 mg/kg |
Ketamine + Xylazine (Rompun®) | Rat & Guinea pig |
60-120 min | IP / SC |
Ketamine: 75-90 mg/kg Xylazine: 5-10 mg/kg Acepromazine: 1-2 mg/kg |
Ketamine + Xylazine + Acepromazine | Rat & Guinea pig |
#داروی بیهوشی#داروهای بیهوشی#دارو های بیهوشی#بیهوش کردن حیوانات آزمایشگاهی#بیهوش شدن حیوانات آزمایشگاهی#بیهوشی تزریقی#بیهوشی استنشاقی#بیهوشی تنفسی#القای بیهوشی#القا بیهوشی#بیهوشی و جراحی#بیهوشی ایمن#بیهوش کردن ایمن#بهترین روش بیهوش کردن#بهترین روش بیهوشی در حیوانات آزمایشگاهی#مواد بیهوشی#ماده بیهوشی#کتامین#زایلازین#آسپرومایزین#بیهوشی کم ریسک#ایجاد بیهوشی#ketamin#xylazine#acepromizine#nhv,d fdi,ad#lhni fdi,ad nv pd,hkhj Hclhda’hid#hgrhd fdi,ad#fdi,a ;vnk
جهت ایجاد بیهوشی مناسب و کم ریسک در حیوانات آزمایشگاهی، دز های مطرح شده باید در حجم مناسبی از سرم فیزیولوژی ۰.۹ درصد رقیق و سپس به حیوانات تزریق شود. مقادیر ستاپ شده در بخش جراحی کیاژن فارما، بر اساس اطلاعات و تجربیات دامپزشک آزمایشگاه می باشد و جهت کمک به شما عزیزان در این بخش اشاره شده است، بنابراین جهت آماده سازی محلول تزریقی نهایی جهت القای بیهوشی در حیوانات آزمایشگاهی، بر اساس جدول زیر اقدام کنید:
Injectable Volume | Procedure | Species |
---|---|---|
0.01 ml/g | 1 ml Ketamine 10% + 0.8 ml Xylazine 2% + 8.2 ml Saline 0.9% | Mice |
0.01 ml/g | 1 ml Ketamine 10% + 0.5 ml Xylazine 2% + 0.3 ml Acepromazine 10% + 8.2 ml Saline 0.9% | Mice |
0.005 ml/g | 2 ml Ketamine 10% + 1.6 ml Xylazine 2% + 5.4 ml Saline 0.9% | Rat and Guinea pig |
0.005 ml/g | 2 ml Ketamine 10% + 1 ml Xylazine 2% + 0.6 ml Acepromazine 10% + 5.4 ml Saline 0.9% | Rat and Guinea pig |
0.01 ml/g | 2 ml Ketamine 10% + 1 ml Xylazine 2% + 1 ml Saline 0.9% | Rabbit |
0.01 ml/g | 2 ml Ketamine 10% + 0.8 ml Xylazine 2% + 0.3 ml Acepromazine 10% + 8.2 ml Saline 0.9% | Rabbit |
#داروی بیهوشی#داروهای بیهوشی#دارو های بیهوشی#بیهوش کردن حیوانات آزمایشگاهی#بیهوش شدن حیوانات آزمایشگاهی#بیهوشی تزریقی#بیهوشی استنشاقی#بیهوشی تنفسی#القای بیهوشی#القا بیهوشی#بیهوشی و جراحی#بیهوشی ایمن#بیهوش کردن ایمن#بهترین روش بیهوش کردن#بهترین روش بیهوشی در حیوانات آزمایشگاهی#مواد بیهوشی#ماده بیهوشی#کتامین#زایلازین#آسپرومایزین#بیهوشی کم ریسک#ایجاد بیهوشی#ketamin#xylazine#acepromizine#nhv,d fdi,ad#lhni fdi,ad nv pd,hkhj Hclhda’hid#hgrhd fdi,ad#fdi,a ;vnk
- روند بیهوشی در حیوانات آزمایشگاهی حدود 5 دقیقه طول می کشد. جهت تایید بیهوشی، انگشت پای حیوان را به آرامی بفشارید. در صورت عدم رفلکس پا (toe pinch reflex)، حیوان بیهوش است.
- در حین بیهوشی و تا زمان بهوش آمدن، تعداد و ریتم تنفس حیوان بررسی شود و در صورت بروز مشکل، حیوان را بر روی صفحه گرم ۴۰ درجه سانتی گراد قرار دهید.
- جهت گرم کردن حیوان، از پد گرم کننده ژله ای استفاده کنید، بدین منظور پیش از شروع کار، پد را در مایکروویو یا حمام آب گرم قرار دهید.
- هرگز حیوان را مستقیماً روی منبع حرارت (داغ) قرار ندهید.
- دمای بدن را با قرار دادن دماسنج داخل مقعد حیوان کنترل کنید که در موش باید بالای 36.1 ، خرگوش ۳۸.۳ و رت ۳۵.۸ تا ۳۷.۵ درجه سانتی گراد باشد.
- در موارد بیهوشی طولانی مدت و یا حیواناتیکه بیمار، مسن و یا ناتوان هستند، تجویز مایعات گرم (fluid therapy) ۳۷ درجه سانتیگراد، به صورت SQ یا IP، پیشنهاد می شود.
- پس از انجام جراحی، حیوان بیهوش را تا زمان بهوش آمدن کامل (ambulatory)، به تنهایی در قفس نگهداری کنید و مقداری از مواد غذایی با ارزش بالا مانند سیب، هویج، کلم پیچ در اختیار حیوان قرار دهید تا حیوان به غذا خوردن تشویق شود و احتمال بروز یبوست کاهش یابد.
- درصورت مشاهده علایم درد حتما از ضددرد موضعی یا سیستمیک استفاده شود.
بیهوش کردن نوزاد موش آزمایشگاهی چگونه است ؟!
بخش جراجی کیاژن فارما، جهت بیهوش کردن نوزادان زیر یک هفته، از روش هایپوترمی یا سرما دادن استفاده می کند، بدین منظور نوزادان موش روی پد یخ قرار خواهند گرفت. جهت بیهوش کردن نوزاد موش آزمایشگاهی به موارد زیر توجه ویژه شود:
- نوزادان حیوانات آزمایشگاهی نباید مستقیماً روی یخ قرار گیرند، بدین منظور از دستکش لاتکس یا دستمال کاغذی بین نوزادان و پدیخ استفاده کنید.
- جهت تشخیص بیهوش شدن نوزادان از بررسی رفلکس پا استفاده کنید. هنگامیکه رفلکس پا از بین برود، نوزادان به سطح مناسبی از بیهوشی رسیده اند.
- در طول عمل جراحی، از نور رشته ای استفاده نکنید، زیرا لامپ رشته ای میدان جراحی را گرم کرده و باعث بهوش آمدن نوزادان می شود.
- جهت بهوش آمدن، نوزادان باید بر روی پد گرم 40 درجه سانتیگراد، قرار گیرند. گرم شدن سریع می تواند باعث آسیب بافتی در نوزادان شود.
- زمانیکه نوزادان شروع به حرکت کردند، باید به قفس والدین باز گردانده شوند.
منظور از نوزادخواری والدین یا کانیبالیسم چیست ؟!
هم نوع خواری (cannibalism) یک مشکل اساسی در بیهوشی حیوانات آزمایشگاهی است. برای جلوگیری از مشکل خورده شدن نوزادان توسط مادر، بخش جراحی کیاژن فارما از دو راهکار زیر استفاده می کند:
- هرگز پیش از بهوش آمدن کامل، نوزادان به قفس والدین برگردانده نخواهند شد.
- هنگام انتقال نوزادان به قفس والدین، جهت حذف استرس ناشی از بوی دست انسان، از دستکش لاتکس استفاده خواهد شد. همچنین مقداری از بستر آلوده بر روی نوزادان ریخته شده تا سبب گیج شدن مادر شود.
القای بیهوشی با استفاده از دارو های بیهوشی استنشاقی چگونه است ؟!
در بخش جراحی کیاژن فارما جهت القاء بیهوشی در حیوانات آزمایشگاهی در برخی آزمون های خاص، از داروی بیهوشی استنشاقی (inhalation anesthetic drugs) ایزوفلوران (isoflurane) استفاده می شود. انواع داروهای بیهوشی تنفسی، به همراه دوز آن ها در جدول زیر اشاره شده است:
Inhalation Anesthesia |
---|
Concentration for Maintenance (%) | Concentration for Induction (%) | Drugs |
---|---|---|
2-4 hourly | 4-5% + 0.8-1 L/min | Halothane |
2-3 hourly | 4-5% + 0.8-1 L/min | Isoflurane |
Short-acting synthetic opiate (30 minutes), Widely used during surgical procedures | Individualized based on the mouse response + 0.8-1 L/min | Sevoflurane |
#داروی بیهوشی#داروهای بیهوشی#دارو های بیهوشی#بیهوش کردن حیوانات آزمایشگاهی#بیهوش شدن حیوانات آزمایشگاهی#بیهوشی تزریقی#بیهوشی استنشاقی#بیهوشی تنفسی#القای بیهوشی#القا بیهوشی#بیهوشی و جراحی#بیهوشی ایمن#بیهوش کردن ایمن#بهترین روش بیهوش کردن#بهترین روش بیهوشی در حیوانات آزمایشگاهی#مواد بیهوشی#ماده بیهوشی#کتامین#زایلازین#آسپرومایزین#بیهوشی کم ریسک#ایجاد بیهوشی#ketamin#xylazine#acepromizine#nhv,d fdi,ad#lhni fdi,ad nv pd,hkhj Hclhda’hid#hgrhd fdi,ad#fdi,a ;vnk
استاندارد ها و مراجع اصلی
Mouse-Specific Anesthesia Guidance, Animal Resources Center, The University of Texas at Austin.
Rabbit-Specific Anesthesia Guidance, Animal Resources Center, The University of Texas at Austin.
Rat-Specific Anesthesia Guidance, Animal Resources Center, The University of Texas at Austin.
استاندارد های زیست سازگاری
ISO 10993-2: Biological Evaluation of Medical Devices – Animal welfare requirements.
ISO 10993-5: Biological Evaluation of Medical Devices – Tests for in vitro cytotoxicity.
ISO 10993-6: Biological Evaluation of Medical Devices – Tests for local effects after implantation.
ISO 10993-7: Biological Evaluation of Medical Devices – Ethylene oxide sterilization residuals.
ISO 10993-10: Biological Evaluation of Medical Devices – Tests for skin sensitization.
ISO 10993-11: Biological Evaluation of Medical Devices – Tests for systemic toxicity.
ISO 10993-12: Biological Evaluation of Medical Devices – Sample preparation and reference materials.
ISO 10993-22: Biological Evaluation of Medical Devices – Guidance on nanomaterials.
ISO 10993-23: Biological Evaluation of Medical Devices – Tests for irritation.
OECD Test No. 401: Guidelines for the Testing of Chemicals – Acute Oral Toxicity.
OECD Test No. 402: Guidelines for the Testing of Chemicals – Acute Dermal Toxicity.
OECD Test No. 403: Guidelines for the Testing of Chemicals – Acute Inhalation Toxicity.
OECD Test No. 404: Guidelines for the Testing of Chemicals – Acute Dermal Irritation/Corrosion.
OECD Test No. 405: Guidelines for the Testing of Chemicals – Acute Eye Irritation/Corrosion.
OECD Test No. 406: Guidelines for the Testing of Chemicals – Skin Sensitisation.
OECD Test No. 414: Guidelines for the Testing of Chemicals – Prenatal Developmental Toxicity Study.
OECD Test No. 416: Guidelines for the Testing of Chemicals – Two-Generation Reproduction Toxicity.
OECD Test No. 417: Guidelines for the Testing of Chemicals – Toxicokinetics.
OECD Test No. 424: Guidelines for the Testing of Chemicals – Neurotoxicity Study in Rodents.
OECD Test No. 426: Guidelines for the Testing of Chemicals – Developmental Neurotoxicity Study.
OECD Test No. 427: Guidelines for the Testing of Chemicals – Skin Absorption: In Vivo Method.
OECD Test No. 428: Guidelines for the Testing of Chemicals – Skin Absorption: In Vitro Method.
OECD Test No. 429: Guidelines for the Testing of Chemicals – Skin Sensitisation.
OECD Test No. 432: Guidelines for the Testing of Chemicals – In Vitro 3T3 NRU Phototoxicity Test.
OECD Test No. 440: Guidelines for the Testing of Chemicals – Uterotrophic Bioassay in Rodents.
OECD Test No. 441: Guidelines for the Testing of Chemicals – Hershberger Bioassay in Rats.
OECD Test No. 451: Guidelines for the Testing of Chemicals – Carcinogenicity Studies.
OECD Test No. 452: Guidelines for the Testing of Chemicals – Chronic Toxicity Studies.
OECD Test No. 456: Guidelines for the Testing of Chemicals – H295R Steroidogenesis Assay.
OECD Test No. 471: Guidelines for the Testing of Chemicals – Bacterial Reverse Mutation Test.
OECD Test No. 478: Guidelines for the Testing of Chemicals – Rodent Dominant Lethal Test.
OECD Test No. 484: Guidelines for the Testing of Chemicals – Genetic Toxicology: Mouse Spot Test.
OECD Test No. 489: Guidelines for the Testing of Chemicals – In Vivo Mammalian Alkaline Comet Assay.
#داروی بیهوشی#داروهای بیهوشی#دارو های بیهوشی#بیهوش کردن حیوانات آزمایشگاهی#بیهوش شدن حیوانات آزمایشگاهی#بیهوشی تزریقی#بیهوشی استنشاقی#بیهوشی تنفسی#القای بیهوشی#القا بیهوشی#بیهوشی و جراحی#بیهوشی ایمن#بیهوش کردن ایمن#بهترین روش بیهوش کردن#بهترین روش بیهوشی در حیوانات آزمایشگاهی#مواد بیهوشی#ماده بیهوشی#کتامین#زایلازین#آسپرومایزین#بیهوشی کم ریسک#ایجاد بیهوشی#ketamin#xylazine#acepromizine#nhv,d fdi,ad#lhni fdi,ad nv pd,hkhj Hclhda’hid#hgrhd fdi,ad#fdi,a ;vnk
مقالات مرتبط رو حتما ببینید
نظر شما برای ما با ارزشه
0 دیدگاه